AMvB bevat weinig verrassingen, wel veel aanpassingen voor varkenshouderij

Het convenant en de AMvB (Algemene maatregel van bestuur) zijn tegelijkertijd gepresenteerd. Daar waar de AMvB de regels beschrijft die op een bepaald moment inwerking zullen treden, bevat het convenant afspraken over de zaken die nodig zijn om die regels daadwerkelijk inwerking te kunnen laten treden. De essentie van zowel het convenant als de AMvB is dat het varken soorteigen gedrag moet kunnen vertonen en dat behelst goede voeding, goede omgeving, goede gezondheid, positieve emotionele toestand (geen stress) en erkenning van de intrinsieke waarde van het varken. Deze uitgangspunten worden voor de praktijk vertaald in de Gids voor Goede Praktijken, een document dat voortdurend wordt aangevuld met inzichten uit onderzoek, praktijkervaring en bestaande innovatieprogramma’s. Zo moet het varkenshouders ondersteunen bij het maken van dierwaardige keuzes, die zowel effectief als haalbaar zijn, op basis van de aanpassingen die in de AMvB staan.

Klimaatadaptatie

In de AMvB, dat nu ter inzage ligt voor een internetconsultatie, staan een aantal wijzigingen en regels specifiek voor de varkenshouderij. Varkenshouders moeten een klimaatadaptatieplan opstellen. Het doel van het plan is hitte- en koudestress bij de dieren tot een minimum te beperken. Door in een plan vast te leggen welke specifieke maatregelen de houder kan treffen bij (extreme) weersomstandigheden kan de houder op dergelijke momenten (preventief) handelen. Aangezien zowel hitte- als koudestress kan leiden tot gezondheidsproblemen, zal het een onderdeel zijn van het bedrijfsgezondheidsplan. Deze maatregel treedt per 2027 in werking.

Natuurlijk licht

Verder moeten er schuurmogelijkheden komen. Een schuurmogelijkheid kan bestaan uit een houten paal, een schuurborstel, een ruwe betonnen hokafscheiding of een hoekijzer. De voorzieningen moeten op een voor de betreffende diercategorieën goed bereikbare plaats zijn gemonteerd. Dit voorschrift treedt in werking per 2027. Toetreding van daglicht is een andere regel in de AMvB, opdat de varkens een natuurlijk dag–nacht ritme kunnen ervaren. Dit ritme ondersteunt het uiten van onder andere het natuurlijk rustgedrag. Toetreding van daglicht in een stal kan worden gerealiseerd via onder andere ramen, lichtdoorlaatbare dakplaten en lichtkokers. De lichtintensiteit in een stal bestemd voor varkens moet ten minste 40 lux te bedragen gedurende tenminste 8 uur per dag. Het voornemen is deze maatregel voor nieuw te bouwen stallen per 2035 in werking te laten treden en voor alle stallen per 2040.

Functiegebieden

Een varkenshouder is ook verplicht toereikende maatregelen te nemen om concurrentie om voer- en drinkwaterplaatsen te voorkomen. Dit voorschrift treedt in werking per 2030. In de AMvB is ook opgenomen dat een stal zo wordt ingericht dat het varken de gedragsbehoeftes rusten, mesten en urineren, eten en exploreren kan uitoefenen in van elkaar gescheiden zogenaamde functiegebieden. De positionering van de functiegebieden dient zodanig te zijn dat er in het hok logische looplijnen zijn, zodat bijvoorbeeld een varken dat gaat mesten de rustende varkens zo weinig mogelijk verstoort. Dit draagt bij aan het voorkomen van stress en agressie, en draagt daarmee bij aan de gedragsbehoefte voor veiligheid en sociaal gedrag. Dit is een doelvoorschrift. Gelet op de diversiteit aan hokken en aan de inrichting van deze hokken voor de diverse diercategorieën is het niet mogelijk om middels eenduidige regels voor te schrijven hoe indeling van hokken in gescheiden functiegebieden gerealiseerd dient te worden.

Gezonde stallucht

Het stalklimaat mag niet schadelijke zijn. Zo mag de CO2-concentratie in varkensstallen per 2028 permanent niet hoger mag zijn dan 3000 ppm. De ammoniakconcentratie in varkenstallen mag vanaf 2030 gemiddeld niet hoger mag zijn dan 20 ppm. Opname van het ruwvoer, zoals bijvoorbeeld stro, hooi, kuilvoer of bietenpulp (al dan niet in gedroogde of geperste vorm) draagt bij aan een langduriger verzadigingsgevoel en moet tegemoetkomen aan de gedragsbehoeften eetgedrag, exploratiegedrag en gezondheid. Deze maatregel zal per 2028 in werking treden.

Met deze wijziging mag ook de vloer van een stal voor gespeende varkens mag volgens de regels van de AMvB niet meer bestaan uit volledig roostervloer. Het voornemen is om de maatregel dat een stal met gespeende varkens over een gedeeltelijk roostervloer beschikt, in werking treedt per 2040 voor alle stallen met gespeende varkens. Biggen moeten daarnaast vanaf de leeftijd van een week in de nabijheid van de zeug voer aangeboden krijgen. Deze verplichting treedt in werking per 2028. De speensleeftijd wordt in de AMvB nu ook op minimaal 28 dagen gesteld. De mogelijkheid om via gespecialiseerde voorzieningen de speenleeftijd naar 21 dagen te brengen wordt geschrapt, maar als tussenstap zal eerst de minimum speenleeftijd verhoogd worden naar 25 dagen.

Bezettingsgraad en ingrepen

Niet geheel verrassend is in de AMvB ook het vrijloopkraamhok opgenomen met een minimale oppervlakte van 6,5 vierkant meter waarin de zeug het grootste deel van de kraamperiode vrij kan bewegen. In principe maag de zeug de eerste vijf dagen worden vastgezet en bij uitzondering met een onderbouwing maximaal 7 dagen. Voor vleesvarkens gaat een bezettingsgraad gelden van 0,9 vierkante meter in plaats van 0,8 vierkant meter (BLK is nu 1 vierkante meter). Deze maatregel zal in 2040 in werking treden. Vanaf 2030 is het vijlen van de hoektanden alleen nog toegestaan als er sprake is van een door de dierenarts vastgestelde veterinaire noodzaak, en op voorwaarde dat de dierenarts een verbeterplan opstelt met maatregelen om oorzaken van de ontstane kwetsuren zo snel mogelijk weg te nemen. Er is in de AMvB verder geen nader voorschrift opgenomen om te stoppen met castreren van beren. Wel beoogd met dit uit te faseren. Wat betreft couperen van staarten, hier zijn al afspraken over gemaakt. Het verbod op couperen gaat in 2030 in, zoals al afgesproken met de varkenssector.

Kijk hier naar de video: ‘Dierenwelzijn moet je samen doen, dat kan niemand alleen’

Download hier de Nota van Toelichting op de AMvB Dierwaardige Veehouderij