CBS: Stikstof en fosfaat mestproductie blijven vooralsnog boven nieuwe plafonds 2025
De pluimveesector produceerde in 2024 nog 48,7 miljoen kilogram stikstof en 20,8 miljoen kilogram fosfaat. Daarmee is de stikstofuitscheiding met 7 procent gedaald ten opzichte van 2023, en de fosfaatuitscheiding zelfs met 9 procent. Sinds 2015 is de fosfaatproductie van pluimvee met ruim 7 miljoen kilogram afgenomen; een daling van ruim 25 procent. Ook de stikstofuitscheiding daalde in diezelfde periode met 13 miljoen kilogram.
Mestproductieplafond
Deze daling is vooral te danken aan een kleinere pluimveestapel en aan verbeterd voer met lagere gehalten aan stikstof en fosfor. Toch is de totale mestproductie van de Nederlandse veestapel – waarvan de pluimveesector onderdeel is – nog altijd te hoog om aan het recent verlaagde Europese mestproductieplafond te voldoen. Het nieuwe stikstofplafond voor 2025 ligt op 440 miljoen kilogram, terwijl de uitscheiding vorig jaar uitkwam op 449 miljoen kilogram. Voor fosfaat ligt het nieuwe maximum op 135 miljoen kilogram, terwijl er in 2024 nog 147 miljoen kilogram werd geproduceerd.
Hoewel pluimvee een relatief kleiner aandeel heeft in de totale mestproductie dan rundvee of varkens, levert de sector met deze cijfers wel een opvallend sterke bijdrage aan de daling. De pluimveehouderij was in 2024 verantwoordelijk voor 11 procent van de stikstof en 14 procent van de fosfaat in dierlijke mest.
Melkveehouderij ruim boven nieuw mestplafond ondanks daling stikstofuitstoot
De melkveehouderij stootte in 2024 minder stikstof uit, maar ligt met haar mestproductie alsnog boven het aangescherpte mestplafond dat vanaf 2025 geldt. Zowel de stikstof- als fosfaatuitscheiding zijn hoger dan de vanaf dit jaar geldende strengere normen. De melkveehouderij produceerde vorig jaar zelfs meer fosfaat dan een jaar eerder.
In totaal werd in 2024 449 miljoen kilogram stikstof via dierlijke mest uitgescheiden, een daling van 3 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Daarmee bleef de veehouderij onder het stikstofplafond van 2024 (489,4 miljoen kg). Ondanks deze afname ligt de totale stikstofuitscheiding nu boven het nieuwe plafond van 440 miljoen kilogram dat per 2025 is vastgesteld.
De grootste bijdrage aan de stikstofuitstoot kwam opnieuw van het rundvee, met 298 miljoen kilogram – waarvan 265 miljoen kilogram afkomstig was van melkvee en jongvee. Dat is 3 procent minder dan in 2023.
Meer fosfaat door melkveehouderij
De fosfaatuitscheiding bleef met 147 miljoen kilogram nagenoeg gelijk aan die van 2023 en bleef daarmee 3 procent onder het oude fosfaatplafond. Toch voldoet deze hoeveelheid niet aan het nieuwe maximum van 135 miljoen kilogram, dat vanaf dit jaar geldt.
De melkveehouderij was in 2024 goed voor 86,1 miljoen kilogram fosfaat, ruim 1 procent meer dan een jaar eerder. Deze stijging komt volgens het CBS door een hoger fosforgehalte in ruwvoer, zoals kuilgras en snijmaïs, ondanks het feit dat melkveehouders krachtvoer met minder fosfor gebruikten.
8 procent teveel fosfaat
Het fosfaatplafond is in 2025 verlaagd naar 135 miljoen kilogram. Om daaraan te voldoen, moet de fosfaatexcretie voor de hele veehouderijsector met nog 8 procent dalen ten opzichte van 2024. De nieuwe waarde van het plafond is afgeleid van de fosfaatuitscheiding in 2020, door deze met 10 procent te verlagen.
Sinds het afschaffen van het melkquotum in 2015 nam de melkveestapel eerst toe, met een piek in de mestproductie als gevolg. Vanaf 2017 nam de overheid maatregelen om de veestapel te verkleinen. Dat resulteerde in een afname van de stikstofuitscheiding van 63 miljoen kilogram en van de fosfaatuitscheiding met 22 miljoen kilogram ten opzichte van 2015. Toch zijn deze reducties vooralsnog niet voldoende om binnen de nieuwe plafonds te blijven.
Varkenshouderij produceerde in 2024 opnieuw minder mest
De varkenshouderij produceerde in 2024 opnieuw minder stikstof en fosfaat via mest dan een jaar eerder. Toch zit de sector, net als de rest van de veehouderij, nog niet onder de strengere mestplafonds die sinds 2025 gelden.
In 2024 produceerde de varkenssector ruim 80 miljoen kilogram stikstof en 32,3 miljoen kilogram fosfaat via mest. Daarmee daalde de stikstofuitscheiding met 2 procent en de fosfaatuitscheiding met 1 procent ten opzichte van 2023.
Deze daling is het gevolg van een kleinere varkensstapel en van krachtvoer met lagere stikstof- en fosforgehalten. Sinds 2015 is de stikstofuitscheiding van alle Nederlandse varkens met bijna 20 miljoen kilogram afgenomen en de fosfaatuitscheiding met bijna 8 miljoen kilogram.
9 miljoen boven stikstofplafond
Ondanks deze afname liggen de mestcijfers voor stikstof en fosfaat nog steeds boven de normen die sinds 2025 gelden. Het nieuwe stikstofplafond voor de totale veestapel is vastgesteld op 440 miljoen kilogram. De totale stikstofuitscheiding van alle Nederlandse landbouwhuisdieren kwam in 2024 uit op 449 miljoen kilogram, 9 miljoen kilogram boven het nieuwe plafond. De fosfaatuitscheiding bedroeg 147 miljoen kilogram, terwijl het nieuwe plafond op 135 miljoen kilogram is vastgesteld.
De varkenshouderij is na het rundvee de grootste producent van stikstof en fosfaat in de veehouderij. In 2024 was de sector verantwoordelijk voor 18 procent van de stikstof en 22 procent van de fosfaat in dierlijke mest.
Hoewel de varkenshouderij in absolute zin de stikstof- en fosfaatproductie flink reduceerde, is verdere afname nodig om binnen de aangescherpte Europese normen te blijven.
