Donkere wolken boven zonnepark nabij Groenlo

De ophef ontstond nadat omwonenden het bericht kregen dat Coöperatie Zonnepark Zomereiken, opgericht door de Achterhoekse Groene Energie Maatschappij (AGEM), zich terugtrekt als eigenaar van het zonnepark aan de Berkenhofweg.

De coöperatie, die vijftig procent van de aandelen in handen had, moet voor de bouw van het zonnepark één miljoen euro op tafel leggen. Daarvoor zou het geld ophalen bij de inwoners uit Zwolle. Dat lukt niet. 'De coöperatie vindt het risico te groot om haar deelname als aandeelhouder in Zonnepark de Zomereiken B.V. voort te zetten', zo staat in een brief.

200 hectare voor batterijopslag

Dit betekent dat Sunvest er nu alleen voor staat. Om het zonnepark te kunnen exploiteren, wil de investeerder daarom een batterijopslagsysteem (BESS) realiseren nabij het zonnepark.

Volgens gemeente Oost Gelre is hiervoor zo'n 200 hectare nodig. 75 voor de batterijcontainers, 75 voor de travo's en 15 voor de onderhoudscontainer die brand en directe overslag tussen batterijen moet voorkomen. Met het BESS kan beter ingespeeld worden op de vraag en aanbodmarkt van zonne-energie die niet altijd in balans is. Daarnaast is er op deze manier voor Sunvest ook meer zekerheid over het verdienmodel. 'Het is een landelijke tendens dat batterijopslagen nabij zonneparken worden gebouwd om opgewekte stroom op te vangen, legde wethouder Jos Hoenderboom (CDA) van gemeente Oost Gelre twee weken geleden al uit aan de gemeenteraad.

Nadat het vergunningstraject voor het zonnepark zelf een paar jaar geleden voor protesten zorgde, zorgt het gegeven dat Sunvest alleen verder moet en het voornemen voor de realisatie van een batterijopslag opnieuw voor onrust. Zo vinden enkele Zwolenaren zo'n 'industriële installatie' op landbouwgrond ongewenst. Ook zijn er zorgen over de grootte van de installatie, geluidsoverlast en de invloed op dieren en het brandgevaar.

Lokaal eigendom

Een belangrijke afspraak die eerder bij het verlenen van de vergunning voor het zonnepark met inwoners is gemaakt, is dat vijftig procent in lokaal eigendom blijft. Zwollenaren zijn bang dat die afspraak in het geding gaat komen nu Sunvest het er alleen voor het zeggen heeft. 'We worden overgeleverd aan de energiecowboys', zo staat in een bezwaar. Zij wijzen ook op gebrekkige communicatie met zowel Agem als met Sunvest en zijn van mening dat er te weinig participatie heeft plaatsgevonden in de afgelopen jaren.

Sunvest belooft echter in de brief dat de eerder gemaakte afspraken nagekomen zullen worden. Ook zal het bedrijf inwoners benaderen of zij interesse hebben in het afnemen van zondelen. Inwoners hebben er door de gebrekkige communicatie en participatie uit het verleden weinig vertrouwen in.

Zij zijn duidelijk: Verleen geen vergunning voor de realisatie van de batterijopslagsystemen. Daarnaast vrezen ze dat de vergunning voor het BESS de deur openzet voor meer vergunningen, bijvoorbeeld voor windmolens of waterstofopwekking.

Vergunning zonnepark intrekken

Ook vinden sommige inwoners dat de hele vergunning van het zonnepark ingetrokken moet worden, omdat de afspraken over onder meer lokaal eigendom niet nagekomen worden. Zwolse inwoners zijn duidelijk in een gezamenlijke brief: 'Als het verdienmodel zo slecht is als AGEM zelf schrijft, is de kans groot dat het park in de nabije toekomst alsnog failliet gaat. Dat zien we nu al elders in Nederland. En wie draait er dan op voor de ontmantelingskosten? Juist, de gemeenschap.'

De gemeenteraad van Oost Gelre lijkt net als de Zwollenaren ook klaar te zijn met de kwestie. 'Het vertrouwen in de initiatiefnemers is aan het verdampen' stelt Jeroen Gerretsen van CDA. Een meerderheid in de raad is van mening dat er weinig gebeurt en dat daarom de vergunning van het zonnepark Zomereiken wel ingetrokken mag worden. Hetzelfde geldt voor het zonneparkpark aan de Hegemansweg in Zwolle.

Onderzoek naar gevolgen intrekken vergunning

Coalitiepartij CDA diende daarom samen met oppositiepartijen Oost Gelre Vooruit en Lokaal Belang een motie in die het college oproept om voorlopig geen besluit te nemen over de vergunningaanvraag voor de batterijopslag. Ondertussen moet er onderzocht worden wat de gevolgen zijn van het intrekken van de omgevingsvergunningen aan beide zonneparken.

VVD gaat als coalitiegenoot van het CDA een stap verder en vindt dat de motietekst wel scherper kon: de vergunningaanvraag zou niet aangehouden moeten worden, maar afgewezen moeten worden. Daarmee ontstaat er ook duidelijkheid voor de inwoners uit Zwolle, beredeneren de liberalen.

Wethouder Hoenderboom heeft aan Sunvest opgedragen dat het de buurt in moet gaan om te horen welke vragen er leven en hoe er tegen de komst van battterijopslag gekeken wordt. Dat moet allemaal in een participatieverslag opgeschreven worden. 'Pas dan kunnen wij aan de collegetafel tot een besluit over de vergunningaanvraag komen'.

Resultaat onderzoek uiterlijk medio december

Hoenderboom gaat niet mee in de gewenste aanscherping van de VVD. 'Om een vergunning af te wijzen, moet je een goede onderbouwing aanleveren. Dat is belangrijk. Wij gaan als gemeente daarom niet op voorhand zeggen of we wel of niet iets gaan vergunnen. We willen eerst het participatietraject rond de batterijopslag afnemen. Dan nemen we een besluit.'

De wethouder komt binnen drie maanden terug naar de gemeenteraad met de resultaten van het onderzoek. De gemeente erkent echter dat de aanvraag voor een batterijopslag niet past binnen de huidige omgevingsvergunning. Toch wil het college eerst het participatietraject afwachten voordat het zich over de aanvraag gaat buigen.

In het onderzoek naar de gevolgen van het intrekken van de vergunning van het zonnepark, zoals de raad wil, neemt de wethouder ook de gevolgen voor de Regionale Energiestrategie mee. Daarnaast is ook een risicoparagraaf onderdeel van de nadere beschouwing. 'Als je een vergunning intrekt, dan kan dat aangebochten worden. Dat kan leiden tot een juridisch steekspel'. duidt de wethouder.

Betrouwbaar bestuur?

PvdA en de Onafhankelijke Lijst Wallerbos (OLW) zijn tegen de motie. Richard Klein Tank (PvdA): "Er zijn veel vragen rond particpiatie. Omdat de exploitatie moeilijker is, moeten we dan nu al kijken naar het intrekken van vergunningen? Is dat een logische? Het is wel raar dat je halverwege het spel de spelregels gaat wijzigen. Initiatiefnemers hebben ook rechten." Paul Wallerbos vraagt zich daarom ook af of er sprake is van betrouwbaar bestuur. 'Ik vraag mij af of grondeigenaren uit Zwolle hiernaar zitten te kijken.'

Het gaat in elk geval geen gemakkelijk besluit worden. De verleende vergunningen zijn onherroeplijk verleend, vertelde wethouder Hoenderboom. 'We hebben ook de rechtszekerheid te respecteren. Initiatiefnemers mogen ervanuit gaan dat wij daar goed mee uitgaan. Aan de andere kant is het ook zo dat als initiatieven niet ecnomisch uitvoerbaar zijn, er redenen kunnnen zijn om er anders naar te kijken en zaken stop te zetten.'