Caroline van der Plas (BBB): ‘Grondgebondenheid is gewoon krimp van de veestapel’

De zorgen in de zaal waren tastbaar: hoge kosten, complexe wetgeving en een gebrek aan lange termijnvisie maken het starten of overnemen van een boerenbedrijf steeds moeilijker.

Student Stijn trapte het debat af: „Als jonge boeren en tuinders willen we graag ondernemen. Maar de regels zijn vaak veel en de kosten zijn hoog.” Zijn vraag aan de politiek was even simpel als dwingend: „Maakt het uw partij nog uit wie een bedrijf gaat overnemen? En zo ja, wat wilt u daar dan doen?” Hieronder een overzicht van wat de partijen willen.

BBB: ‘Grondgebondenheid is verkapte krimp’

Caroline van der Plas somde op wat volgens BBB al is „geleverd” in Den Haag. „De halvering van de veestapel is er niet gekomen, gedwongen onteigening is er niet gekomen en de rekenkundige ondergrens komt er in januari.” Ook wees ze op fiscale maatregelen en een uitbreiding van het vestigingsfonds.

Toch was Van der Plas kritisch op een voorstel van NSC voor grondgebondenheid. „Grondgebondenheid is gewoon krimp veestapel. Laten we daar nou gewoon even duidelijk over zijn. Dat is gewoon een manier om de veestapel te krimpen”, zei ze nadrukkelijk. Volgens haar is doelsturing een beter alternatief: „Dan komt de boer aan het roer te staan.”

NSC: ‘Grondgebondenheid biedt juist duidelijkheid’

Patrick Goorhuis (NSC), zelf afkomstig van een boerenbedrijf in Twente: „Ik stond ooit voor de keuze om het bedrijf over te nemen, maar ik zag te veel onzekerheid. Die stip op de horizon ontbrak.”

Volgens Goorhuis biedt grondgebondenheid juist het langetermijnperspectief waar jonge boeren om vragen. „We zeggen niet: dit is het, hier moet u het mee doen. Maar we geven kaders en laten provincies en boeren samen invulling geven.”

Toen hem gevraagd werd of het plan van NSC uitvoerbaar is, antwoordde hij: „Ik denk zeker dat het kan. Er zit nog voldoende ruimte in om het gebiedsgericht in te vullen.”

ChristenUnie: ‘Zonder oplossingen verdwijnen jonge boeren’

Pieter Grinwis (ChristenUnie) toonde zich bezorgd over het gebrek aan opvolging op boerenbedrijven. „Over 10, 20 of 30 jaar hebben we veel te weinig boeren. De huidige generatie zegt tegen hun kinderen: ‘Ik weet niet of je dit nog wel moet doen’.”

Grinwis wees op de noodzaak van fiscale regelingen zoals de BOR (bedrijfsopvolgingsregeling) en de landbouwvrijstelling. „Dat zijn geen cadeautjes, maar bittere noodzaak.”

Tegelijkertijd waarschuwde hij voor bedrijven die in een ‘sterfhuisconstructie’ zitten. „Zij kunnen niet meer vooruit omdat ze als interimmer of pasmelder geen financiering krijgen. De onduidelijkheid maakt boer worden voor jongeren een droom zonder realistische kans.”

Volt: ‘Niet alleen erfgenamen, ook instromers helpen’

Simone Ritzer (Volt) pleitte voor een bredere blik. „Kijk ook naar mensen van buiten de sector. Voor hen is het nu nagenoeg onmogelijk om in te stappen.”

Volt wil af van de landbouwvrijstelling zoals die nu bestaat en zet in op goedkope leningen vanuit de overheid. Ook pleit Ritzer voor een actieve publieke grondbank en eerlijke prijzen voor boeren. „Niet alleen verdienen aan de verkoop van grond aan het eind, maar ook tijdens het boeren zelf.”

Ze gaf een concreet voorbeeld uit Drenthe waar jonge boeren met een biertje erbij in gesprek gaan met de provincie. „Dat is precies het soort omdenken dat nodig is.”

VVD: ‘Landinrichting biedt perspectief’

Wim Meulenkamp (VVD) ziet oplossingen in gebiedsgerichte aanpak. „We moeten aan landinrichting doen. Dan weet je als jonge boer waar je de komende 10 tot 15 jaar aan toe bent. Daarmee kun je naar de bank voor financiering.”

Als oud-wethouder in Hof van Twente bracht hij dit in de praktijk: „Ik ging gewoon de buurtschappen in en sprak met boeren over hun situatie. We maakten een dienst landelijk gebied met mensen die plannen konden doorrekenen en vergunningen konden regelen.”

Over de landbouwvrijstelling bleef Meulenkamp vaag. „Ik ben niet de financiële man binnen de VVD, maar we zijn groot voorstander van de BOR.”

Bekijk hier het hele debat nog eens terug.