Sector positief over reductie middelengebruik: ‘Nemen verantwoordelijkheid voor toekomst teelten’

Het CBS vraag landbouwbedrijven eens in de vier jaar hoeveel middelen ze gebruiken per gewas. Het weer heeft in de teelt vaak een grote rol in het gebruik. 2024 was in dat opzicht een extreem nat jaar. In 2020 was juist aan de droge kant.

Lees hier: Landbouw gebruikt 22 procent minder gewasbeschermingsmiddelen

‘Zoals ook het CBS opmerkt was 2024 een zeer nat jaar en daarmee waren de omstandigheden erg gunstig voor schimmels. We zien dat vooral in de drie aardappelgewassen het fungicidegebruik relatief hoog is door de bestrijding van de agressieve aardappelziekte (Phytophthora)’, schrijft de NAV. ‘De bestrijding van deze ziekte is zowel in biologische als in gangbare teelt wettelijk verplicht. Vergeleken met 2016, wat ook een nat jaar was, is het gebruik lager.’

De Nederlandse Akkerbouw Vakbond is wel van mening dat het meten van gebruik en milieu-impact van gewasbeschermingsmiddelen middels kilogrammen actieve stof niet de juiste manier is. ‘Omdat groene middelen juist vaak meer kilogrammen of meer toepassingen vereisen. Door allen kilogrammen actieve stof te meten wordt de vergroening niet zichtbaar in de cijfers’, aldus de NAV.

'Opmerkelijk'

Volgens LTO Nederland mag het lagere gebruik mag opmerkelijk worden genoemd. ‘Zeker in een jaar als 2024 dat uitzonderlijk nat en donker was en waarin de ziekte – en plaagdruk ongekend hoog was.’ Het middelengebruik kent al jaren een dalende tendens, maar zet nu duidelijk sterker door. Preventie, monitoring en alternatieve teeltstrategieën worden steeds belangrijker en hierdoor krijgt de verduurzaming van teelten steeds verder vorm, stelt LTO. De land- en tuinbouworganisatie ziet in de daling de inzet en volharding van boeren en tuinders in het minder afhankelijk worden van chemische middelen. ‘Boeren en tuinders laten zien dat zij actief werken aan verduurzaming en verantwoordelijkheid nemen voor de toekomst van hun teelten.’

LTO-voorzitter Ger Koopmans: „Uiteraard zijn we positief gestemd door deze sterke daling, maar tegelijkertijd staan we ook op een kantelpunt. Om de verduurzaming verder door te zetten, is meer nodig en is samenwerking essentieel. Adviseurs, onderzoekers, overheid en collega bedrijfsleven zullen moeten samen blijven werken met LTO aan duurzame teeltmethoden waarin chemische gewasbescherming steeds minder nodig gaat zijn”.

Ambitie kwekers

„De halvering van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen onderstreept de actieve inzet van de sector voor verduurzaming. De sector laat hiermee zien dat we verduurzaming van de bollenteelt serieus aanpakken”, reageert Hester Maij, algemeen voorzitter van de KAVB (Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur).

De daling is volgens de KAVB het resultaat van meerdere ontwikkelingen in de sector, waaronder de ambitie van kwekers. ‘Vakmanschap, durf en intrinsieke motivatie bij onze kwekers vormen de basis van duurzame innovaties die samen met wetenschappers en andere deskundigen versneld in de bollenteelt worden toegepast’, stelt de KAVB. Daarnaast speelt het vervallen van de registratie van een aantal actieve stoffen sinds 2020 ook een rol. ‘Deze middelen droegen per bespuiting aanzienlijk bij aan de totale hoeveelheid gebruikte actieve stof.’ Ook raskeuze heeft volgens de KAVB invloed op de afname van het middelengebruik. De sector kiest bij nieuwe rassen steeds vaker voor weerbare gewassen die minder gevoelig zijn voor ziekten en plagen. Tot slot zorgen dat en nieuwe technologie voor een efficiëntere inzet van middelen en dragen bij aan verdere reductie.