Column: De ‘echte boer’ van de toekomst

Vraag het aan schoolkinderen die bij ons op bezoek komen en ze schetsen een herkenbaar beeld: een boer in een blauwe overall, op klompen, met een rode zakdoek en een riek in de hand. Dat is het plaatje uit de kinderboeken. Als ik mezelf voorstel in gewone kleren – net zoals hun moeders – en zeg: „Ik ben Heleen en ik ben boerin”, zie ik ze mij van top tot teen bekijken. Past dat wel bij hun beeld?

Nevenactiviteiten

Maar wanneer ben je een echte boer? Als je een volledig inkomen haalt uit de boerderij? Mag dat ook met nevenactiviteiten, zoals een agrarisch kinderdagverblijf, energieproductie, een Bed & Breakfast of een groepsaccommodatie? Moet er per se vee zijn? En maakt het uit of je samenwerkt of alleen onderneemt? En mag je er nog bij naast werken? En moet je een minimale omvang hebben qua hectares?

Betekenisvol

De Dikke Van Dale omschrijft een boer als volgt: „Iemand die een boerderij bezit en beheert, en zich bezighoudt met landbouw of veeteelt.” Mijn Copilot formuleerde het zo: „Boer zijn is het produceren van voedsel en grondstoffen op een manier die economisch, ecologisch en sociaal betekenisvol is.” Misschien is mijn Copilot al wel te veel gevoed met mijn ideeën en input. Opvallend: beide definities zeggen niets over omvang of inkomen. Zelfs ‘hobbyboeren’ vallen eronder – een term die wij thuis ook wel eens toegeslingerd krijgen.

Andere invulling

Voor de toekomst is het belangrijk dat we ons paradigma oprekken. Ik geloof dat boer zijn een andere invulling krijgt. Niet alleen voedselproductie, maar ook het leveren van bijdragen die waardevol zijn voor economie, ecologie en samenleving. Bedrijven, rollen en inkomen zullen diverser worden, zoals bijvoorbeeld prachtig wordt weergegeven in het programma Onze boerderij in Oostenrijk: een plek die betekenis heeft voor de omgeving gecombineerd met andere activiteiten of seizoenswerk. Sterk verbonden met de omgeving.

Het nieuwe normaal

Diversificatie wordt het nieuwe normaal. En misschien helpt het als we elkaar niet zo snel afrekenen, maar zien als collega’s – ieder met een eigen manier van boeren. Met respect en interesse voor hoe iemand invulling geeft aan een vaak historische familieplek. Soms door in te springen op nieuwe kansen door maatschappelijke opgaven te omarmen.

Passie blijft

De toekomst van boeren ziet er anders uit. Maar één ding blijft: de passie om iets waardevols te doen, voor ons land en voor de mensen om ons heen. Door iemand wel of geen boer of, nog erger, hobbyboer te noemen raak je aan de identiteit van mensen, en dat kan soms best persoonlijk raken.
Laten we een beetje lief en zachtmoedig zijn voor elkaar in het nieuwe jaar!