Deventer project ‘Kansen uit buiten’: ‘Nieuwe bewoners zorgen voor vitaliteit van buitengebied’

Wethouder Liesbeth Grijsen (Gemeentebelangen) van Deventer kijkt tevreden terug op de resultaten sinds de start twee jaar geleden.

Er zijn 14 nieuwe woningen in bestaande boerderijen gekomen, 22 nieuwe woningen gebouwd en er is meer dan 18.000 vierkante meter leegstaande agrarische bebouwing (inclusief vijf gestopte veehouderijen) gesloopt. Met de kanttekening dat door de lange procedures de start van deze nieuwbouwplannen vaak al langer dan twee jaar geleden was.

‘Kansen uit buiten’ in Deventer was twee jaar geleden feitelijk de opvolger van de oudere, bekende en vaak aangepaste Rood-voor-Roodregeling. „We wilden als gemeente Deventer steeds meer maatwerk bieden. Doel was en is verbetering van de vitaliteit van het platteland door betrokken nieuwe bewoners hier naar toe te halen.”

Dynamiek

Een goed voorbeeld is de oude boerderij bij Okkenbroek waar Grijsen pers en gasten ontving. Hier komen in de loop van 2022 acht huishoudens te wonen. Een van de initiatiefnemers van dit project ‘Buiten delen’ is de Deventernaar Frank Leenen. „Het was hard werken afgelopen twee jaar. Hier gaan wonen met acht huishoudens betekent volgens mij extra dynamiek voor het buitengebied, naast de productie bij boeren. En je behoudt deze karakteristieke boerderij. En wij zijn nu al hard bezig om de omliggende vier hectare zo in te richten dat het past in deze streek.”

In eerste instantie reageerden tientallen mensen op het plan van Leenen en twee mede-initiatiefnemers, maar na twee selectierondes bleven er 8 over. „Je moet dit kunnen betalen. Je moet ook veel dingen hier samen willen delen en er moet een klik zijn met de andere bewoners.” Alle 8 deelnemers zijn eigenaar van hun eigen wooneenheid maar delen in coöperatievorm de gezamenlijke ruimtes en omgeving; van de parkeerplaats en fietsenstalling tot een logeerkamer en grote keuken. Op termijn kunnen er dus ook weer nieuwe bewoners komen. Leenen heeft er alle vertrouwen in dat die nieuwkomers dan ook goed passen in het geheel.

Sturen

Dergelijke initiatieven kan wethouder Grijsen waarderen. „Je wilt ook niet dat er altijd na een sloop van diezelfde nieuwbouwhuizen komen. Als gemeente Deventer hechten we heel veel waarde aan ruimtelijke kwaliteit van ons buitengebied. Natuurlijk, een boer die stopt kan gewoon verkopen aan wie hij maar wil. Als gemeente kunnen we wel sturen omdat er een bestemmingsplanwijziging nodig is als een boerderij, bijna altijd een bedrijfswoning, een nieuwe woonbestemming krijgt.”

In ‘Kansen uit buiten’ van de gemeente Deventer zijn oude en nieuwe elementen uit Rood voor Rood te vinden. De ‘woning voor schuur’ is de oude regeling waarbij minimaal 850 vierkante meter (of iets minder als er asbest in het dak zit) leegstaande agrarische bebouwing moet worden gesloopt. Nieuw onderdeel was weer ‘Schuur voor schuur’ waarbij bestaande, leegstaande gebouwen worden omgebouwd tot nieuwe wooneenheden. Daarnaast is er nog de ‘Sloopbank’ waarin de rechten voor gesloopte gebouwen vijf jaar bewaard blijven. En dan is er nog de provinciale KGO (Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving) voor speciale gevallen waarmee bijvoorbeeld het landschap, cultuurhistorische waarden, biodiversiteit, maatschappelijke en sociale waarde verbeterd worden.

Versnipperd

De VVD-Gedeputeerde Monique van Haaf vindt de resultaten van het Deventer project interessant voor de andere 24 gemeenten en voor de provincie Overijssel. „Het is als bestuur belangrijk om te weten hoe het gaat met dit plattelandsbeleid, hoe verandert dat door de tijd? Nu zie je bijvoorbeeld steeds meer initiatieven voor een woonerf met meerdere huishoudens. Soms lijkt dat een enorme hausse maar uiteindelijk blijven er maar een paar initiatieven over die hun doelen realiseren. We willen ook niet dat het platteland in Overijssel overspoeld wordt met mensen die er versnipperd door het landschap gaan wonen.”