Opinie: Landbouwakkoord risico voor de democratie

Landbouw in Nederland is een gevoelig onderwerp. Er wordt vaak om de essentie heen gedraaid maar dat er iets moet veranderen is duidelijk. In het nieuwste PBL-rapport pleiten de onderzoekers voor fundamentele keuzes over de toekomst van de landbouw. Dat betekent dat er in stikstofgevoelige regio’s nauwelijks ruimte zal zijn voor open vormen van veehouderij en akkerbouw.

Obesitas

Polderen is door de kabinetten Rutte tot een ware kunst verheven. Maar liefst elf polderakkoorden zijn er in de afgelopen tien jaar gesloten. Bedrijven en overheden maakten samen met deskundigen plannen voor de oplossing van een bepaald probleem. Zoals het ‘preventieakkoord’; vergaderen met chocolademerk Mars over obesitas.

Dat is het manco van het poldermodel: economisch belanghebbenden praten mee. Een compromis is het hoogst haalbare en de oplossingen gaan daarvoor veel minder ver dan nodig is en dat is niet altijd de beste uitkomst voor een samenleving.

Zo gaat het ook in de discussies over landbouw. De Sociaal Economische Raad (SER) pleit voor een allesomvattend landbouwakkoord om een eind te maken aan de slepende conflicten in de agrarische sector rond de uitstoot van stikstof en CO2. Er is met vijftig verschillende organisaties gesproken. Maar niet met de landbouwer zelf.

Daar gaat het helemaal mis. Door de SER wordt gepleit voor landbouwakkoord vormgegeven door belanghebbenden. Dat komt in de praktijk neer op in gesprek gaan met zuivelcoöperaties, slachterijen en gewasbeschermingsmiddelenfabrikanten.

Alsof je het kerstdiner bespreekt met de kalkoen. Behalve dat het minachting toont voor de democratie is het ook een groot risico omdat het algemeen belang en de toekomst van Nederland geen stem hebben.

Torenhoge investeringen

Het kabinet zoekt de oplossing van het stikstofprobleem vooral in technische maatregelen als emissiearme stalvloeren en eiwitarm veevoer. Dit vraagt om torenhoge investeringen van boeren, die niet meer verantwoord zijn, als bedrijven over een aantal jaren toch moeten verdwijnen.

Voor een eerlijk en democratisch landbouwakkoord is een doortastend kabinet nodig waarin ook ruimte is voor de mensen om wie het gaat. Boeren kunnen met experts en politici samenwerken om de toekomst vorm te geven. Een landbouwakkoord met alleen belanghebbenden is iets uit het verleden.

Stimuland

Ingrid Jansen is boerin en directeur-bestuurder van Stimuland. Stimuland is onafhankelijke plattelandsstichting en non-profit organisatie die zich inzet voor een vitaal leefbaar platteland èn een sterke agrarische sector in Nederland. Stimuland vervult een brugfunctie om beleidsplannen en de uitvoering in de praktijk dichter bij elkaar te brengen.