Column: Hoe hard moet je met de stok slaan? Of zijn er alternatieven….

Als gediplomeerd docent is mij altijd geleerd dat als je het leren of ontwikkelen van kinderen wilt stimuleren dat belonen beter helpt dan straffen. Ik zie dat ook bij onze kinderen terug. Geef ze medeverantwoordelijkheid voor hun eigen gedrag en het vertrouwen groeit. Tuurlijk wordt dat af en toe op de proef gesteld. De uitdaging is om het spel zo goed mogelijk te spelen om zo’n hoog mogelijk wederzijds vertrouwen te creëren, om je kinderen zo goed mogelijk in de grote wereld ‘los te laten’. En juist dat vertrouwen zou weleens de spil kunnen zijn van het laten slagen van de transitie van de landbouw. Schokkend is natuurlijk de uitkomst van het onderzoek van de Volkskrant onlangs, waarbij 98% van de boeren het vertrouwen in de overheid kwijt is.

Budget

Graag zou ik deze methodiek willen inzetten voor de agrarische sector. Op dit moment mag ik samen met mijn collega Els Uijterlinde een verkenning doen in Twente voor het optuigen van de KPI-systematiek. (Kritische Prestatie Indicatoren). Daar krijg ik oprecht heel veel positiviteit en energie van. Een systematiek die ontwikkeld is door onderzoekers van WUR en Louis Bolk. LNV heeft budget vrijgemaakt voor deze verkenning van deze systematiek waarbij er niet alleen verkend wordt in Twente maar ook in 14 andere regio’s. In Drenthe draaien ze al wat langer met deze systematiek onder de noemer Duurzame Melkveehouderij Drenthe, een mooi voorbeeld. En onlangs zijn ze ook gestart in Brabant.

Als boer zie ik veel perspectief voor de KPI-systematiek. Het is een systeem waarbij integrale verduurzaming wordt beloond buiten de melkprijs. Er wordt gezocht naar een stapeling van beloningen voor de inspanningen die een boer levert. De cijfers voor de KPI’s voor de melkveehouderij komen zo uit je huidige bedrijfsvoeringen en systemen rollen. Betekent wel dat er voor een 100 procent-score behoorlijk wat inspanning gevraagd wordt.

Diensten

Waar ik heel veel energie van krijg is dat je verdienmodel er anders uit komt te zien. Naast je inkomen uit de melk kun je ook diensten leveren die beloond gaan worden. En de beloning gaat niet op prestatie van één dienst, maar de beloning vindt plaats op de gehele set KPI’s. We gaan ervanuit dat bijvoorbeeld ook de nieuwe GLB-strategie gaat passen op deze KPI-systematiek. En ook de de OBI (Open Bodem Index) zou perfect passen in de set van KPI’s.

Els en ik hebben prachtige mooie en waardevolle gesprekken in Twente. We hebben ervoor gekozen om eerst op zoek te gaan naar de beloners, om vervolgens te kijken welke boeren willen aanhaken. Voor 2022 ligt er hopelijk een pilot klaar voor 30 collega’s in Twente.

Gevolgschade

We merken dat er veel bereidheid is om te willen belonen omdat het steeds zichtbaarder wordt dat we op termijn niet alleen een grote groep boeren verdwijnt maar ook de gevolgschade zichtbaar wordt. Waar komt ons voedsel dan vandaan? Wie draagt er dan zorg voor een mooi landschap? Wie gaat bijdragen aan biodiversiteit? Wie draagt er zorg voor schoon water? En zo zijn er nog veel meer van deze vragen te bedenken.

De timing is goed om te laten zien wat we meer kunnen leveren dan in ons geval alleen melk. Hoe kijk jij als boer aan tegen deze KPI-systematiek? Zie je mogelijkheden en kansen? Als er onderaan de streep nu een beloning komt te liggen van 25.000 euro ben je dan bereid om je bedrijfsvoering aan te passen om 100 procent te kunnen scoren op die KPI’s?

Reageren kan onder deze column.

Heleen Lansink-Marissen

Heleen Lansink-Marissen schrijft maandelijks een column voor de website van Vee & Gewas. Ze heeft samen met haar man Rogier een melkveebedrijf in St. Isidorushoeve, een dorp in de gemeente Haaksbergen (Overijssel). Lansink-Marissen ziet zichzelf als een onafhankelijke verbindende boerin, die graag de dialoog aangaat over uiteenlopende onderwerpen. Dat doet ze onder meer via een vlog, blog en ook lezingen en rondleidingen op haar bedrijf maar meer nog daarbuiten. Ze is ook te volgen op Twitter: @HeleenLansink.