EU steunt landbouw in Oekraïnecrisis met omvangrijk pakket maatregelen

De commissaris benadrukte dat voedselzekerheid in de EU niet in gevaar komt. Voor veel goederen is de Unie zelfvoorzienend of een netto-exporteur, verduidelijkte een medewerker van de Commissie. Zeker ook voor tarwe, een gewas dat nu in de schijnwerpers staat, nu Oekraïne dit niet kan leveren.

Waar de Unie, en zeker de landbouwsector, wel mee te maken heeft, zijn de sterk gestegen kosten van grondstoffen; van energie (waar de oorlog bovenop een al gespannen markt kwam), kunstmest en voergrondstoffen. Boeren krijgen de maken met sterk stijgende kosten, en de Europese Commissie neemt maatregelen om ze daarin tegemoet te komen.

500 miljoen euro

Ten eerste wordt de crisisreserve voor de landbouw aangesproken voor een steunpakket van 500 miljoen euro, om de boeren te ondersteunen die het meest geraakt worden door deze kostenstijgingen. Lidstaten mogen dit pakket tot 200 procent verder ondersteunen. „Boeren die aan verduurzaming doen, moeten hierbij prioriteit krijgen“, laat de Commissie weten.

Het bedrag wordt verdeeld via dezelfde verdeelsleutel als het GLB-budget; dat betekent dat iets meer dan 8 miljoen euro bij Nederlandse boeren terechtkomt, waar onze regering dan nog 16 miljoen euro bij mag zetten.

Daarnaast wil de Commissie boeren dit jaar toestaan om ecologische aandachtsgebieden en braakliggend land te gebruiken als landbouwgrond. Het zou hierbij gaan om 4 miljoen hectare grond die niet in gebruik is, op een totaal Europees areaal van 173 miljoen hectare.

Ook mogen lidstaten de GLB-gelden vooruitbetalen, om zo liquiditeitsproblemen in de sector te voorkomen. En voor landen die sterk afhankelijk zijn van Oekraïens graan voor hun veevoer (en dat zijn vooral de zuidelijke lidstaten), worden de eisen voor graanimporten versoepeld, zodat deze landen bijvoorbeeld Amerikaans graan, waar hogere concentraties gewasbeschermingsmiddelen op zitten, kunnen aankopen. „Maar dat gebeurt wel tegen strenge voorwaarden“, vertelt een Commissie-medewerker. „Het graan mag enkel voor veevoer worden gebruikt, mag niet op de interne markt terechtkomen, en elke import moet bij de Commissie worden gemeld.“

Varkenssector

Speciale aandacht geeft de Commissie aan de varkenssector, die al in een crisis zat, met lage opbrengstprijzen. Daar komen de huidige kostenstijgingen nog bovenop. „We zien wel dat de markt zich al aan het herstellen was“, vertelt een woordvoerder, „maar om dat herstel nog een zetje in de rug te geven nemen we extra maatregelen.“

Die extra maatregelen bestaan uit een opslagregeling, waarmee varkensvlees voor een periode van twee tot vijf maanden uit de markt kan worden gehaald. De Commissie zal een deel van de opslagkosten voor haar rekening nemen.

Tenslotte zet de Commissie een tijdelijke crisisstructuur (Temporary Crisis Framework, TCF) op, waarmee boeren direct gesteund kunnen worden. ‘Deze structuur zal steun aan direct of indirect getroffen bedrijven toestaan’, stelt de Commissie in een brief. ‘Deze steun kan bestaan uit liquiditeitssteun en ondersteuning voor gestegen gas- en electriciteitskosten.“ Details hoe deze crisisstructuur wordt ingevuld, kon de Commissie op dit moment nog niet geven.

Nederland

Het ministerie van LNV bekijkt hoe het dit pakket in Nederland gaat implementeren. „Die maatregelen werken we nu uit“, vertelt een woordvoerder van minister Staghouwer. „Daar komen we later op terug.“