Minister Van der Wal wijkt ook bij boeren in Staphorst niet af van harde boodschap

De twee gangbare boeren zetten in op innovatie om de ammoniakuitstoot terug te dringen. Troost gaf Van der Wal een uitgebreide rondleiding en liet onder meer zijn luchtwasser en een nieuw mestscheidingssysteem zien. Hij kan daarmee de ammoniakemissie voor 97 tot 99 procent terugdringen. De cijfers onderbouwde die claim.

Geen valse hoop

Of het voor Troost op die plek voldoende is om verder te kunnen, durfde Van der Wal niet te zeggen. Ze vond de innovaties „fantastisch” en wil in de gebiedsgerichte aanpak ruimte houden voor innovatie, maar wilde ook geen valse hoop scheppen. En kon daardoor niet ingaan op een individueel geval. „Het zal per gebied moeten blijken wat mogelijk is. Het is belangrijk dat we stikstof reduceren, voor de natuur. Per gebied worden verschillende doelstellingen gesteld en dan is het aan de provincies om die doelstellingen te halen. Dat mag op verschillende manieren, maar de doelen moeten wel gehaald worden.”

Volgens Van der Wal zit ze vast aan de uitspraak van de Raad van State uit mei 2019. „We gaan uit van de staat van de natuur, omdat anders de vergunningverlening niet op gang komt.”

Innovatie kan helpen, maar is niet het absolute wondermiddel denkt Van der Wal. „In sommige gebieden zou meer moeten gebeuren. Dat is een harde boodschap, maar wel de eerlijke boodschap.”

Onzekerheid

Kalverhouder Troost zit intussen in onzekerheid. Hij investeert volop in zijn bedrijf. Het mestscheidingssysteem en de luchtwassers zijn niet goedkoop. Hij legt zijn daken vol met zonnepanelen en is bezig met de vergunning voor een kleine windmolen. Op die stroom draait bijvoorbeeld weer het mestscheidingssysteem. „Het natuurgebied ligt hier 500 meter vandaan, ik kan zorgen dat daar geen stikstof meer neerslaat. Maar wie zegt mij dat ik hier niet alsnog weg moet? Dat geeft veel stress voor de hele familie.”

Troost wil door en heeft ook kinderen die eventueel verder willen. Of dat kan in het buitengebied van Staphorst is de grote vraag. Van der Wal geeft aan dat zijn innovaties daarbij kunnen helpen. „Maar of hij op deze plek kan blijven boeren, durf ik niet te zeggen. Dat ligt eraan wat er in dit gebied nodig is.”

‘Goed scoren niet beloond’

Bij het melkveebedrijf van de familie Spiker wordt vol ingezet op voermanagement. Door zo veel mogelijk eiwit van eigen land te gebruiken, weidegang toe te passen en goed te letten op de waardes in melk en mest. Volgens melkveehouder Hendrik Spiker is de kringloopwijzer de heilige graal. ,,Goed scoren op de wijzer wordt niet beloond. De boer ziet het niet terug in wetgeving (stikstofrechten, red) of in de vorm van een financiële beloning.”

De stikstofminister geeft aan dat haar collega Henk Staghouwer (minister van Landbouw) bezig is met het integreren van de kringloopwijzer als instrument om boeren extra te belonen. Juridisch kan ze niks voor de boer betekenen. „De juridische borging is er niet, de Kringloopwijzer houdt geen stand bij de rechter. Dat heeft met de fraudegevoeligheid te maken.”

Stevige discussie

Van der Wal wordt in Overijssel overigens ontvangen door een stevige delegatie. Tweede Kamerlid Roelof Bisschop (SGP) heeft de minister naar Staphorst gehaald. Zijn partijgenoot Gert-Harm Ten Bolscher (gedeputeerde van landbouw voor de provincie), de burgemeester van Staphorst Jan ten Kate en wethouder Lucas Mulder lopen mee en gaan met Van der Wal in discussie.

In een zaaltje van een hotel in het dorp komt dit tot een climax, als Mulder een noodoproep met de minister deelt. Hij is voorzitter van de gebiedsgerichte aanpak Staphorsterveld en zag LTO van tafel weglopen. Staatsbosbeheer zit überhaupt niet aan tafel. ,,Het is op deze manier niet realistisch dat we de gebiedsgerichte aanpak binnen een jaar afronden.”

Stikstofuitstoot moet omlaag

De minister denkt er het hare van. Ze geeft netjes antwoord op de vragen uit de zaal (waar ook boeren uit de omgeving aanwezig zijn), maar haar boodschap blijft dat de stikstofuitstoot rechtsom of linksom omlaag moet. Ook in de omgeving van Staphorst, waar onder meer de beschermde natuurgebieden De Wieden Olde Maten & Veerslootslanden nooit ver weg zijn. Boer Troost: „Dat het natuurgebied er ligt, is prachtig. Maar de overheid komt nu bij de boeren uit om vergunningen weg te halen voor de bouw. Want wij hebben onze zaakjes op orde. Dat voelt niet eerlijk.”