Eiwitboeren bundelen krachten in organisatie voor betere positie in de keten

„Het kan niet zo zijn dat alle partners in de keten verdienen aan plantaardige eiwitrijke producten, behalve de teler zelf”, zegt Henk Janknegt. Hij is voorzitter van de recent opgerichte Producenten Organisatie Eiwitboeren van Nederland. De teler zag de interesse in plantaardige eiwitten groeien en nam daarom veldbonen als rotatiegewas op in zijn bouwplan. „Met succes: het tweede jaar volgde een goede oogst. Mijn veldbonen werden verwerkt tot vegaburgers die in de schappen van een grote supermarktketen lagen.”

Janknegt ervaarde dat alle partijen winst boekte, maar hij als teler echter niet uit de kosten kwam. „Ik zag twee opties: stoppen of proberen om fundamenteel iets te veranderen aan het beloningssysteem.” Hij kwam als bestuurslid van de Nederlandse Akkerbouw Vereniging in contact met Jeroen Willemsen van Foodvalley NL.

Plantaardig

Willemsen zag al snel waar de schoen wringt: „Van de prijs die de consument voor zijn vegaburger betaalt, gaat slechts maximaal 5 procent naar de teler. De margeverdeling door de keten heen moet eerlijker. Daarnaast is er de waardering van consumenten: uit een consumentenstudie eind 2021 van Foodvalley NL bleek dat steeds meer consumenten wel extra willen betalen voor vlees of kaas van eigen bodem, maar nog niet voor plantaardige eiwitrijke producten van Hollandse makelij”, aldus Willemsen die Innovation Lead Proteïn Shift is bij Foodvalley.

Volgens Henk Janknegt gaf het bedrijf telers inzicht dat het verhaal verteld moest worden, ook aan de consument. „We moeten laten zien dat Nederlandse teelt van eiwitrijke gewassen een positieve impact heeft. Dat we een bijdrage leveren aan agrobiodiversiteit, het oplossen van het stikstofprobleem, verduurzaming van de landbouw, de eiwittransitie en ons land zelfvoorzienender maken op eiwitgebied.” Doordat telers krachten bundelen, hopen ze een betere positie in de keten te bereiken. „Foodvalley NL stelde daarom voor een PO op te richten en bracht ons met de juiste partijen in contact om dat te realiseren.”

Samenwerking loont

Dat het samenwerken loont, beaamt André Jurrius, eigenaar van Ekoboerderij de Lingehof. Hij is als medeoprichter van Lekker Lupine eveneens nauw betrokken bij de totstandkoming van de PO Eiwitboeren van Nederland. „Ook onder de lupinetelers was iedereen op zijn eigen manier aan het pionieren. We voelden wel potentie, maar konden die niet pakken. Dankzij Lekker Lupine werken we nu met 15 telers samen aan productontwikkeling en het vermarkten van de lupineboon. Als PO sta je nog sterker. Daarom sloten de lupinetelers zich ook bij de eiwitboeren aan”, aldus Jurrius.

Elkaar sterken

Datzelfde geldt voor Anna van der Bijl. Samen met haar man Peter experimenteert zij met de teelt van kikkererwten. „De kikkererwt is hier weliswaar geen onbekende, de teelt is in Nederland wel helemaal nieuw. Dat maakt het spannend. Je weet bijvoorbeeld niet hoeveel zonne-uren er nodig zijn, of hoe je met onkruid moet omgaan. Het delen van kennis en ervaring is dan ook heel waardevol. Als ons experiment slaagt, willen we opschalen. Dan wil je ook een realistische prijs voor je product. Dankzij de nieuwe organisatie kunnen telers elkaar daarin sterken”, zegt Van der Bijl.