Waddenslib als bodemverbetering voor Sallandse zandgronden

Of dat ook in de praktijk zo is moet een proef in Dalmsholte (OV) aantonen; woensdag is op een deel van het gras- en maisland van veehouder Andre van Kooten zo’n 15 ton per hectare Waddenslib uitgereden. Aan het einde van de zomer van volgend jaar is er een nieuwe bijeenkomst en dan zal het verschil tussen de percelen met en zonder het uitgereden Waddenslib worden bekeken.

Enkele tonnen

Voor Klaas Lansma van het bedrijf Klaei BV in Gorredijk, dat wil gaan handelen in het opgebaggerde havenslib is het nu al duidelijk. Er wordt elk jaar 180.000 kuub slib opgebaggerd om de havendiepte op peil te houden en dat wordt daarna elders tegen flinke kosten in de Waddenzee gestort. Dat kost de Groningse haven elk jaar enkele tonnen.

Maak je van dat vruchtbare slib nu een grondstof voor bodemverbetering, dan scheelt dat de haven veel stortkosten, levert het de boer op de zandgronden een vruchtbare bodem en hogere productie op en is het waterschap blij met de betere waterhuishouding. Want de bodem kan dan in droge zomers beter water vasthouden en in natte winters sneller afvoeren.

Waterwingebied

Via het landelijke DAW (Deltaplan Agrarisch Waterbeheer) werd subsidie toegekend voor de proef bij Van Kooten in Dalmsholte. Die proef met het Waddenslib krijgt daarmee dezelfde behandeling als bijvoorbeeld met compost. Extra complicatie hier aan de voet van de Lemelerberg; het is een waterwingebied van Vitens met strenge regels voor uitspoeling.

Ook het waterschap Drents Overijsselse Delta werkt mee aan de proef die vooral antwoord moet geven of dit interessant wordt voor de boer zelf. En dus een succes wordt of niet. Een ton Waddenslib, twee keer gecontroleerd en verder gedroogd om het chloridegehalte sterk te verlagen, kost namelijk 33 euro. Met een DAW-subsidie (aan te vragen via info@agrarischwaterbeheer.nl) is dat 19,50 per ton.

Bietenprijzen

Per hectare wordt er om de vier of vijf jaar 15 ton uitgestrooid, zo is nu het plan. Zou je die hoeveelheid heel sterk vergroten, dan komt er mogelijk toch te veel zout in de bodem is de verwachting. De jaarlijkse meeropbrengst voor de boer zou 20 procent zijn. Tenminste, dat was het resultaat bij een eerdere proef met bieten in Noord-Nederland. „Maar de sterk wisselende bietenprijzen hebben veel meer invloed”, merkte een aanwezige Sallandse boer nuchter op. Interesse voor dit experiment is er in ieder geval zeker, ondanks de kou waren flink wat buren en belangstellenden naar Dalmsholte gekomen voor de demonstratie.

Onder die belangstellenden veehouder Gerrit Tuten. De Heetenaar is CDA-bestuurslid (maar stopt na de komende verkiezingen in maart) van waterschap Drents Overijsselse Delta en bekeek met zijn hele fractie het uitrijden woensdag door het Luttenbergse loonbedrijf Grefelman. Tuten is optimistisch; „Dit kan best interessant worden voor boeren, zeker op armere zandgronden zoals hier in Salland en in waterwingebieden. Slaag je erin om de bodemvruchtbaarheid te verbeteren en de productie op peil te houden zonder extra te bemesten, dan kan dit zelfs groot worden. Zeker met de gang van zaken rond derogatie. Ik zie dit als een soort update van jouw grond.” Tuten twijfelt wel aan de grotere gewasopbrengst; “Ik heb hier 20 procent meer opbrengst horen noemen, maar dat lijkt me persoonlijk erg veel. We zullen het zien.”

Tekst gaat verder onder de foto's.

Kleinschalig project

Voor de mensen van Klaei BV staat het vast; als de boer op de zandgronden dit Waddenslib gaat kopen gaat het allemaal lukken. Afgelopen jaar is er bij Lauwersoog een kleinschalig project opgezet voor het drogen (oftewel het ‘rijpen’), verwerken en controleren van het opgebaggerde slib. De plannen voor een veel groter terrein, samen met een Groningse akkerbouwer, zijn er al.

„Het gaat nu om 4.000 ton van de in totaal 180.000 ton jaarlijks opgebaggerde hoeveelheid slib die uitgereden wordt. Volgend jaar willen we naar 24.000 ton opschalen. Uiteindelijk hopen we 120 tot 140.000 ton Waddenslib te kunnen gebruiken. Niet alleen voor de landbouw, we werken ook aan plannen om er bijvoorbeeld kattenbakvulling van te maken. De rest van dat opgebaggerde slib, die niet volledig voldoet aan alle eisen voor grondstoffen, zou je voor industriële doeleinden kunnen gebruiken.”

Klein deel

Vrees dat op zo’n manier de Waddenzee geplunderd wordt hebben ze bij Klaei in ieder geval niet; „Elk jaar wordt er zo’n 12 tot 15 miljoen ton slib in de Waddenzee gedeponeerd, afkomstig uit alle Europese rivieren. Wij maken dus maar van een heel erg klein deel gebruik.”