Voorstel verkenner Overijssel: breed college met BBB, VVD, GroenLinks, PvdA en SGP

Na meerdere gesprekken met alle 14 fracties in Provinciale Staten denken de twee verkenners Wout Wagenmans en Jolanda Waaijer dat dit de meest stabiele en kansrijke coalitie is. Daarbij wordt onder meer verwezen naar het grote aantal nieuwe Statenleden (33 van de 45) waardoor bestuurlijke continuïteit en ervaring komende vier jaar belangrijk zijn. Terwijl daardoor de kansen op vernieuwing tegelijkertijd groot zijn.

Met het oog op (bestuurlijke) continuïteit kiezen de verkenners voor de huidige zittende gedeputeerden Tijs de Bree en Gert Harm ten Bolscher (respectievelijk PvdA en SGP). Beiden hebben aangegeven (in tegenstelling tot hun vier collega-gedeputeerden) komende vier jaar door te willen gaan. In het nieuwe College zou BBB twee gedeputeerden leveren en de andere vier fracties elk één.

De twee verkenners hebben daarbij ook gekeken naar zaken als de stijl van besturen en de visie op samenwerken van de partijen. In hun advies doen ze ook de nodige suggesties aan alle Statenleden; „Ga meer de boer op in Overijssel. Ga praten met de burger zodat je weet wat die voelt. Betrek die ook eerder bij de besluitvorming. Zo’n nieuwe stijl van besturen is een uitdaging, ook voor het ambtelijk apparaat, maar wel heel belangrijk om verdere polarisatie tegen te gaan.”

Verschillen groot

Carla Evers, fractievoorzitter van de grote winnaar BBB (met 17 zetels), kan zich vinden in het advies van de twee verkenners, ook al vond ze dat eerst verrassend. Wel gaf ze later in het debat toe dat de politieke verschillen tussen deze voorgestelde vijf partijen groot zijn; „Maar als BBB willen we samenwerken en zeker geen partijen uitsluiten zoals anderen doen. Natuurlijk lijkt de balans in dit voorstel voor het nieuwe college wat naar links uit te vallen. Maar deze vijf partijen hebben ook allemaal uitgesproken dat de verschillen overbrugbaar zijn. En dat het ons allemaal in de eerste plaats gaat om de belangen van de inwoners van Overijssel.”

De volgende stap is nu dat verkenner Wout Wagenmans aan de slag gaat met de formatie van het nieuwe college. Althans, met een eerste stap en dat is een nader kennismakingsgesprek van de vier voorgestelde partijen met BBB. Of dat een extra tussenstap is voor de formatie echt begint of toch de eerste echte stap in het officiële formatieproces bleef onduidelijk. Wel werd de BBB-motie (met steun van de andere vier voorgestelde fracties) om Wagenmans officieel tot formateur te benoemen met 42 tegen 2 stemmen (van JA'21) aangenomen. Ook Luuk Folkerts (PvdD) stemde voor; „Dit advies is vlees noch vis. Maar dat is mijn favoriete menu, dus steun ik de motie.”

Paritjen kritisch

De partijen die niet in het advies van de verkenners genoemd worden toonden zich uiteraard meer of minder teleurgesteld. Vooral JA21 en PVV waren kritisch. Sebastiaan Stöteler (PVV) reageerde zelfs opvallend fel op GroenLinks die zijn partij ondemocratisch heeft genoemd. De uiterst scherpe kritiek van de PVV’er was zelfs aanleiding voor een korte schorsing van de vergadering waarbij de fractievoorzitters kort achter gesloten deuren verder spraken.

Stöteler nam daarna zijn felle kritiek op GroenLinks niet terug maar waarschuwde ook BBB; „Door deze partijen in een College zien we BBB straks in een ravijn vallen. Partijen als GroenLinks en PvdA willen de Overijsselse boerenstand halveren en houden vast aan 2030 wat betreft stikstof. Dat willen de kiezers niet. Een coalitie over rechts was volgens ons passend geweest gezien de verkiezingsuitslag. We zullen als PVV heerlijk oppositie gaan voeren.”

Aanvaringen GroenLinks en BBB

Renate van der Velde (ChristenUnie) was minder negatief maar wel kritisch en afwachtend. Zij ziet het nodige risico op toekomstige aanvaringen tussen met name GroenLinks en BBB als het om bijvoorbeeld het stikstofbeleid in Overijssel gaat.

Ook de teleurgestelde Rick Brink (CDA) is kritisch. „Er wordt gesproken over bruggen bouwen tussen deze vijf partijen. Maar worden die bruggen niet te lang? Het CDA wordt er niet bij betrokken. Logisch, we hebben verloren. Maar mocht u tijdens het formatieproces een beroep op ons doen, dan staat de deur altijd open.”

Verder praten

De vijf partijen die nu verder praten toonden zich uiteraard tevreden. Lucas Brinkhuis (GroenLinks): „Wij willen als partij onze verantwoordelijkheid nemen in Overijssel. Een breed draagvlak onder de bevolking is belangrijk.”

En ook Erwin Hoogland (VVD) kan zich vinden in het advies; „Wij onderschrijven ook het voorstel van BBB voor het zetten van een volgende kennismakingsstap met die partij. Over grote onderwerpen als stikstof, landbouw en natuur kennen wij de BBB-standpunten maar hoe denken ze bijvoorbeeld over woningbouw en regionale economie?“

Carla Evers (BBB); „Bij die nu komende tussenstap willen we juist dieper over de inhoud van onze programma’s met de andere vier partijen gaan praten.“