Overijssel: ‘Bijna 5,2 miljard nodig voor landbouw, natuur en leefbaarheid'

De Provincie Overijssel heeft vandaag haar ontwerp-PPLG (Provinciaal Programma Landelijk Gebied) gepresenteerd. Voor de start van de plannen is een eerste aanvraag gedaan voor 436 miljoen uit het landelijke Transitiefonds landelijk gebied en natuur. Dat is tegelijkertijd gebeurd met het opsturen van het ontwerp-PPLG aan Den Haag. Met die 436 miljoen wil de provincie volgend jaar al aan de slag.

Meeste voor landbouw

Verreweg het meeste geld is nodig voor landbouw gerelateerde zaken. Zo is er ruim 2 miljard uitgetrokken voor natuurinclusieve landbouw in combinatie met eisen voor waterkwaliteit en klimaatopgaves. Daarnaast is er bijna 1,5 miljard nodig voor het bevorderen van grondgebondenheid in de melkveehouderij en vermindering van stikstofemissies uit de landbouw.

Verduurzaming

Voor investeringen in de verduurzaming van landbouwbedrijven en innovatie is 350 miljoen euro begroot. In de plannen wordt uitgegaan van langjarige contracten voor bijvoorbeeld groenblauwe diensten waardoor boeren meer toekomstzekerheid krijgen. Voor de aankoop en inrichting van bijna 2500 ha nieuwe natuur en bos is ruim 300 miljoen euro beschikbaar.

Eerder begonnen

Verantwoordelijk (en demissionair) gedeputeerde Gert Harm ten Bolscher (SGP) vertelde in een toelichting dat hij ‘trots en tevreden’ is op het omvangrijke stuk. „Als Overijssel hadden we het voordeel dat we drie jaar geleden al begonnen zijn met de gebiedsgerichte aanpak in zes deelgebieden (Noordwest Overijssel, Salland, Vechtdal, West-Twente, Noordoost-Twente en Zuidoost-Twente, red)."

Niet altijd makkelijk

Er zijn heel veel gesprekken geweest, meldt Ten Bolscher. „Dat ging niet altijd makkelijk maar leverde uiteindelijk heel veel op als je eenmaal met iedereen om tafel zit. Met dit ontwerp-PPLG werken we aan een stevige aanpak. Met als eindpunt 2035. Dat staat nu in de wet wat betreft emissies en daar houden we ons dus aan. Maar bij de Kaderrichtlijn Water gaat het bijvoorbeeld al om eisen voor 2027. Ook daar houden we ons aan.”

PAS-melders helpen

Volgens Ten Bolscher - die niet kwijt wilde of hij ook in een nieuw college van GS vanaf 12 juli zitting neemt en verantwoordelijk blijft voor natuur en landbouw - is uitvoering van het ontwerp-PPLG absoluut nodig om bijvoorbeeld de PAS-melders te kunnen helpen. „Want die wachten nu al vier jaar. Het is ook belangrijk omdat we als provincie verzoeken binnen krijgen om bestaande vergunningen van boerenbedrijven in te trekken. Om die af te kunnen wijzen is het nodig dat we een stevig beleid hebben met geborgde dalende stikstofemissies. Een beleid dus dat ook voor de rechter stand houdt.”

Stevige en gezonde landbouw

De gedeputeerde benadrukt dat Overijssel ook in de toekomst een stevige en gezonde landbouw houdt. „Dat is wat we willen in deze provincie. Tegen het kabinet zeg ik daarom: kom op met dat geld en geef ruimte aan de zes deelgebieden hier om aan de slag te gaan. Leg ook geen starre regels op, het gaat ons om de doelen die je wilt bereiken."

Geen kalenderlandbouw

„Kalenderlandbouw bijvoorbeeld zien we niet zitten", vervolgt Ten Bolscher. „Je moet juist gebruikmaken van alle aanwezige kennis in die deelgebieden zelf. Dat is nodig voor een toekomstgerichte landbouw maar ook goed voor de leefbaarheid en de bedrijvigheid op het platteland van onze provincie. Hoeveel boeren stellen hun trekker niet beschikbaar bij een lokale optocht in het dorp? En denk ook aan die loonwerkers die afhankelijk zijn van een gezonde landbouw.”

Maximaal 10 procent krimp

In het ontwerp-PPLG stelt Overijssel dat het landbouwareaal komende jaren maximaal 10 procent mag krimpen. Ten Bolscher: „Voor ons is die resterende 90 procent echt een ondergrens. Maar de behoefte aan grond is zoals bekend groot; voor woningbouw, voor bedrijventerreinen en infrastructuur, noem maar op. Dat is al vele jaren zo. Juist omdat die druk op de grond zo groot is moet je goed nadenken of je meerdere functies slim kunt combineren.”

Sallandse piekbelasters

Hij verwacht overigens dat die 10 procent daling te halen is op basis van het aantal boeren dat wil stoppen. De recente afgekondigde regelingen voor piekbelasters ziet hij daarbij niet als een oplossing voor Overijssel. „Al was het een vervelende constatering dat in Salland opeens veel piekbelasters zijn waarbij het om de Veluwe aan de Gelderse kant van de IJssel gaat. Wij hadden vooral gekeken naar de kleinere Natura 2000-gebieden in Overijssel zelf. Voor het deelgebied Salland zal dat gevolgen hebben. Juist daar leken er veel mogelijkheden te zijn voor moderne agrarische bedrijven. Dat zal dus waarschijnlijk aangepast moeten worden.”

De zes deelgebieden

Want het ontwerp-PPLG is dan wel de basis maar de plannen en de uitvoering moeten echt gaan gebeuren in de zes deelgebieden. Die daarvoor weer in nog kleinere deelgebieden uiteen vallen. “Dat is zeker complex,” zo gaf Ten Bolscher toe; “Maar met onze ervaringen afgelopen drie jaar hebben we daar alle vertrouwen in. We hopen nu dat de minister snel terugkoppelt en met de gevraagde 463 miljoen komt.”

Transitiefonds niet voldoende

Omdat ook andere provincies miljarden nodig hebben, op 1 juli moeten alle provinciale PPLG’s in Den Haag zijn, lijkt de kans groot dat het Transitiefonds van bijna 25 miljard niet voldoende zal zijn voor alle provincies. Voorlopig maakt de Overijsselse Gedeputeerde zich daar nog geen zorgen over: „In dit ontwerp-PPLG Overijssel hangt alles heel nauw samen; een sterke landbouw, verbetering van de natuur, minder emissies en leefbaarheid en bedrijvigheid op het platteland. Dan kun je niet even iets tussen uit halen omdat er geen of te weinig geld is.”