Helft boeren in Montferland wil door: 'Help ons stikstof reducerende innovaties sneller mogelijk te maken'

Een jonge boer in het zaaltje in ’s-Heerenberg neemt het woord. Hij hoort bij de helft van de aanwezige boeren uit Montferland die door wil met zijn melkveebedrijf. En dus ook wil investeren in het bedrijf.

Innoveren

„Ik wil wat uitbreiden”, vertelt hij. „Voordat ik een vergunning aan kon vragen, heb ik er al een voortraject van een jaar opzitten. Ik heb met mijn adviseur bepaald welke innovatie van de RAV-lijst ik wil toepassen en vervolgens de vergunning aangevraagd. Daar gaat dan ook weer een jaar overheen. Dan ploft er een brief op de mat van de gemeente dat ik voldoe aan alle voorwaarden, maar dat ik passende beoordeling moet inleveren.”

Volgens de jonge veehouder weet niemand hoe zo’n passende beoordeling moet worden opgesteld. Ook zijn adviseur niet. „Dan snap ik wel dat hier in de zaal de helft wil stoppen en het hier ook gaat over stoppersregelingen en herbestemmingen van agrarische boerderijen. Maar wat ik wil is gewoon goed voedsel produceren. Dat wordt op deze manier erg lastig gemaakt. We willen als jonge boeren linksom of rechtsom graag mee helpen, maar we zijn daarbij ook afhankelijk van de overheden.”

Regels

De boer uit de gemeente Montferland is verstrikt geraakt in het stikstofweb. Volgens het aanwezige Statenlid Rik Loeters (BBB) moeten ambtenaren in zo’n geval pro-actiever de handschoen oppakken en meedenken over oplossingen. Niet alleen in dit geval, maar ook in gevallen van boeren die iets willen met multifunctionele landbouw of iets anders willen doen dan boeren, maar wel doorwillen op dezelfde locatie.

„Er zijn te veel regels”, zegt Loeters. „Het moet makkelijker worden om te innoveren of om andere bedrijfsactiviteiten te starten. Over dat laatste hebben wij in het Gelders coalitieakkoord ook afspraken gemaakt. Dat moet bij sommige gemeentes misschien nog even landen.”

Een boer in de zaal noemt het 'pingpongbeleid'. Er moet beter samengewerkt worden, op meerdere vlakken tussen overheden. De drie parlementen (gemeente, provincie en Tweede Kamer) spelen de bal regelmatig door.

Stikstof strippen

Zo wil Loeters op het gebied van stikstof stappen zetten, Het liefste via een andere doelsturing of innovatie. Al is hij daarbij wel afhankelijk van ‘Den Haag’ en Europa. Het aanwezige Tweede Kamerlid Erik Haverkort (VVD) en René Westra (Statenlid namens de VVD) zien dat ook wel zitten. Ook de boeren in de zaal zien veel in het makkelijker maken van innovatie. Stikstof strippen wordt genoemd, de vrij-leven-stal en het koeientoilet.

Westra: „We zijn met Gelderland een samenwerking aangegaan met een bedrijf dat bij boeren realtime stikstof kan meten. We blijven druk zetten op het ministerie om RAV-codes te verstrekken. Vergeet het verplicht opkopen van boerenbedrijven, want dat is niet de weg die wij in Gelderland willen bewandelen.”

VVD-raadslid John van Schriek waarschuwt de boeren in de zaal wel. Hij heeft een bedrijf in stalsystemen voor de veehouderij. „Innovatie is geen oplossing voor de korte termijn, want het verkrijgen van een RAV-code duurt al snel twee tot drie jaar. Dus daar schuilen ook gevaren in.”

Tekst gaat verder onder de foto

Stroperig

Ook een aantal boeren zijn kritisch. Het duurt al snel een jaar of vijf voordat er daadwerkelijk een natuurvergunning is. Het stroopt op bij de omgevingsdienst, wordt ook toegegeven door de politici. Er is geen personeel met genoeg kennis van zaken. Stikstof is het hete hangijzer, op alle fronten.

De stoppersregeling LBV en LBV+? In Montferland is er geen behoefte aan. Stallen moeten worden gesloopt om voldoende geld te krijgen voor een mooie doorstart. Niet altijd gunstig als iemand door wil als ondernemer. Regelingen voor verplaatsen en innovatie zijn er vanuit de Rijksoverheid nog niet. Het Tweede Kamerlid ligt daardoor onder vuur. Haverkort: „Laat mij maar de kop van jut zijn”, zegt hij met een knipoog. „Regelingen zijn er om mensen te helpen, ook om ruimte te maken voor de boeren die door willen. We blijven druk uitoefenen om alle regelingen open te stellen.”

Marktwerking

De aanwezige VVD-vertegenwoordigers en BBB vinden dat de KDW uit de wet moet, boeren in de zaal wijzen naar Schiphol. „Ik adviseer alle boeren in de zaal om door te boeren, want stikstofrechten worden straks schreeuwend duur als de industrie ons straks komt opkopen.” Ja, zegt Tweede Kamelid Haverkort. „Er kan straks best wat marktwerking ontstaan.”

Pas als gespreksleider Otto Broekhuizen zowat in blessuretijd aanstipt dat de avond toch echt bedoeld is om ook te praten over lokale zaken, verstomt stikstof pas naar de achtergrond. Een varkenshouder geeft na afloop aan: „Een aantal maanden geleden waren we nog niet zo bezig met stikstof, maar sinds de LBV- en LBV+-regeling is dit hét thema.”