Omtzigt wil een landbouw in balans met omgeving: minder vee, meer kringloop en duurzaamheid

Eindelijk weten we wat Pieter Omtzigt wil met de landbouw. Als laatste van de grote partijen presenteert zijn partij, Nieuw Sociaal Contract, zijn verkiezingsprogramma. En daarin wil de partij de landbouw overhoop halen.

Die landbouw moet meer in evenwicht worden gebracht met de omgeving, vindt het NSC. Ze moet worden afgestemd op de mileugebruiksruimte en de beschikbare grond. Dat betekent wat voor de verschillende sectoren. In de akkerbouw moet een duurzaam bodemgebruik leidend worden. De sector zal een goede productie moeten halen met een lager gebruik van meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen, water en energie. Omtzigt hoopt dat met innovatie voor elkaar te krijgen.

De melkveehouderij moet grondgebonden worden en zo mogelijk circulair op regionaal niveau. Dat zal leiden tot een iets kleinere melkveestapel.

De intensieve veehouderij zal meer moeten krimpen. Ook die zal meer grondgebonden en circulair moeten worden, en de grootschalige import van veevoer en export van mest past daar niet bij. Ook moeten de intensieve sectoren meer bijdragen aan biodiversiteit, landschap en dierenwelzijn, en moet ze de de risico's op zoönosen verminderen.

Agrarische hoofdstructuur

Onder die voorwaarden wil Omtzigt de landbouw wel beschermen. Hij wil een agrarische hoofdstructuur, waarin voor landbouw geschikte gebieden worden aangewezen. In die gebieden wordt landbouwgrond beschermd en krijgen innovatieve gezinsbedrijven ruimte. Met langjarige afspraken over agrarisch natuurbeheer wil hij landbouwbedrijven financiële zekerheid bieden. En agrarische collectieven moeten de mogelijkheid krijgen om het beheer van kleinere natuurgebieden over te nemen.

Stikstof en natuur

De stikstofuitstoot wil NSC in 2035 hebben teruggedrongen, al vermeldt het programma niet met hoeveel. Alle sectoren moeten daaraan bijdragen, maar normen voor depositie worden daarbij vervangen door uitstootnormen. De partij wil af van een aanpak op basis van rekenmodellen, maar uitstoot meten en beperken bij de bron. Voor de landbouw zet die in op een afrekenbare stoffenbalans.

Voor natuurbehoud- en herstel is de Ecologische Autoriteit leidend. Daarbij moet niet enkel worden uitgegaan van stikstofdepositie, maar van de actuele staat van de natuur.

In lijn daarmee wil het NSC de opkoopregeling aanpassen. Ze wil stoppen met de opkoop van piekbelasters, zoals berekend met Aerius, en in plaats daarvan een programma dat is toegespitst op concentratiegebieden, stoppers en verouderde bedrijven. Of dat opkoopprogramma op vrijwillige basis is of dat gedwongen onteigening ook mogelijk moet zijn, is niet duidelijk.

PAS-melders

De legalisatie van PAS-melders krijgt bij het NSC "de hoogste prioriteit", maar het is niet duidelijk hoe de partij dit voor elkaar wil krijgen. Misschien met de introductie van een 'juridisch houdbare grenswaarde, in lijn met die in de ons omringende landen' - al bleek de grenswaarde die we eerder hadden, juridisch niet houdbaar. Het verkiezingsprogramma maakt niet duidelijk hoe dat ditmaal wel gaat lukken.