Gelderland gaat op korte termijn vergunningen boeren intrekken voor snelweg in Utrecht

In de Gelderse politiek is al langere tijd discussie over het intrekken van natuurverguningen voor infrastructurele projecten buiten de provincie, zoals de Rijksweg A12/A27 in Utrecht. Een meerderheid in de Staten nam daarom eerder dit jaar motie aan waarbij de wens is uitgesproken dat de provincie niet meewerkt aan projecten buiten Gelderland zolang de Gelderse Maatregelen Stikstof en/of bestuurlijke stikstofafspraken worden geschonden.

Geen extra voorwaarden

Omdat deze stikstofruimte voor rijkswegen wordt ingezet, besluit de minister van Infrastructuur en Waterstaat als bevoegd gezag hierover. Gelderland heeft dan ook geen juridische mogelijkheden om voorwaarden te stellen. De suggestie van de provincie om het toewijzen van stikstofruimte via de Gelderse stikstofbank te laten verlopen, waarmee de provincie dus meer grip krijgt, is door Rijkswaterstaat als niet realistisch aangemerkt: 'Omdat Rijkswaterstaat in het kader van beroep tegen een Tracébesluit de zekerheid moet hebben dat de stikstofruimte kan worden ingezet voor een project zodra een Tracébesluit onherroepelijk wordt en daarbij niet afhankelijk kan zijn van besluitvorming over de toekenning van ruimte uit de Gelderse Stikstofbank door ons college', schrijft het college in de brief.

GS concludeert: 'Alles overziend willen wij nu overgaan tot intrekking van de vergunningen, ondanks dat wij het opkopen/inzetten van ‘Gelderse’ stikstofruimte voor rijk(snelweg)projecten in een bredere afweging hadden willen zien'.

Het provinciebestuur wijst erop dat het om intrekkingsverzoeken van veehouders zelf gaat. Met de voorgenomen intrekking geeft Gelderland duidelijkheid over (gedeeltelijke) bedrijfsbeëindiging met Rijkswaterstaat overeenkomsten hebben gesloten, zodat zij verder kunnen met hun toekomstplannen.

Intrekkingsverzoeken van derden

Gelderland krijgt ook regelmatig intrekkingsverzoeken van derden, bijvoorbeeld van belangenorganisaties of omwonenden van agrarische ondernemingen. Deze worden steeds afgewezen omdat dit niet wordt gezien als het juiste middel voor het bereiken van de staat van instandhouding van het betreffende Natura 2000-gebied. ' Wij gaan voor de uitvoering van de vereiste maatregelen niet uit van individuele verzoeken van derden, maar voeren hierop generiek beleid. Ook hier geldt: als de door derden gevraagde intrekking nu niet als noodzakelijke passende maatregelen voor de natuur worden gezien, hebben wij geen betrokkenheid bij en geen oordeel over het doel waarvoor de stikstofruimte wordt ingezet.'

Nieuwe afspraken

Om meer grip te krijgen op de uitwisseling van stikstof, zijn er deze zomer nieuwe bestuurlijke afspraken gemaakt tussen het Rijks en de provincies. Om te voorkomen dat overheden elkaar verrassen, hebben de landelijke overheid en provincies interbestuurlijk afgesproken om elkaar vooraf te informeren over een voorgenomen aankoop. Het onderlinge informeren/overleg heeft primair betrekking op het met de transactie beoogde doel en de afweging of stikstofruimte ingezet kan worden als mitigerende maatregel (voor de projecten) dan wel nodig is als instandhoudings- of passende maatregel (voor de natuur).

Dit overleg vindt plaats tussen de initiatiefnemer en de provincie die in de rol van gebiedscoördinator bepaalt of de betreffende stikstofruimte kan worden benut als mitigerende maatregel, dan wel nodig is als instandhoudings- of passende maatregel voor de natuur. Een initiatiefnemende overheid en de provincie in de rol van gebiedscoördinator, bespreken ook of er win-win situaties mogelijk zijn. Hierdoor borgt Gelderland zo veel mogelijk dat nieuwe intrekkingsverzoeken in lijn zijn met de Gelderse Maatregelen Stikstof en de gebiedsprocessen die daarbij horen.

Volgens het college zijn deze ontwikkelingen en afspraken in lijn met de motie van de Staten. 'Wij zien dit zeker als positieve ontwikkelingen, wat niet wegneemt dat het lastig uit te leggen problematiek blijft.'

PAS-melders

Het college heeft zich, los van de nieuwe afspraken en op verzoek van de Staten, ook ingezet om deze discussie bij de Rijksoverheid onder de aandacht te brengen. Op 1 december 2022 heeft er een gesprek tussen Minister Harbers en gedeputeerden Drenth en Sterk over VIA15, Ring Utrecht (A27), Hoevelaken en A1/A30 waarin gedeputeerde Drenth heeft aangegeven dat het niet uit te leggen is in de provincie waarom er wel stikstofruimte gevonden kan worden voor nieuw asfalt en niet voor de PAS-melders.

Minister voor Natuur en Stikstof Van der Wal heeft zich vervolgens in mei bereid verklaard om stikstofruimte vanuit de SSRS - de landelijke stikstofbank - nu ook beschikbaar te stellen voor PAS-melders. Stikstofruimte wordt dus niet alleen beschikbaar gesteld voor rijkswegen, maar ook voor PAS-melders. Op dit moment wordt dit voor Gelderland uitgewerkt. Een eerste inschatting is dat hiermee vijftien procent van de PAS-melders gelegaliseerd kunnen worden.

A15

Naast de verwerving van stikstof voor de A12/A27, is ook al begonnen met het (gedeeltelijk) intrekken van de vergunningen voor de A15. Daar is Gelderland ook zelf gebaat bij.